Aanstaande dinsdag, 31 januari, spelen we weer in Felix Meritis. Dit keer heet het programma Dat doe je niet met een muziekinstrument. Met krassende violen, kloppende piano’s en andere instrumenten die op onorthodoxe wijzen worden bespeeld. We stelden John Snijders, pianist en artistiek leider van het Ives Ensemble, kort wat vragen over dit intrigerende concert.

1. John, wat bedoel je eigenlijk met de titel ‘Dat doe je niet met een muziekinstrument’?

Er zijn volgens de wat meer behoudende muziekliefhebber, musicus en vooral muziekinstrumentenbouwer nogal wat (non-destructieve) dingen die je niet met een muziekinstrument behoort te doen. Veel daarvan worden echter al sinds jaar en dag door componisten voorgeschreven in hun stukken. Dit concert bestaat uit een aantal van dergelijke composities.

2. Vanaf welk moment zijn musici gaan experimenteren met instrumenten?

Ik denk dat musici en componisten met hun instrumenten zijn gaan experimenteren vanaf het moment dat ze voor het eerst een instrument in handen kregen. Alleen zo kom je erachter wat er kan, wat er niet kan, wat goed klinkt, wat niet… Al rond 1670 gebruikte de Duitse componist Biber allerlei nieuwe technieken op zijn viool; bij een Rossini ouverture moeten orkestleden met een stok tegen hun lessenaar aantikken, en zo zijn er nog veel meer voorbeelden.   

3. Is dit fenomeen te vergelijken met het ‘iconoclasme’, de doelbewuste vernieling van tradities en symbolen, in de beeldende kunst?

Nee, bij muziek is het een constante zoektocht naar nieuwe klanken, nieuwe geluiden, nieuwe manieren om te zeggen wat je als componist wilt zeggen. Er zit vooral een esthetische kant aan. Het is meer te vergelijken met het op een niet standaard manier gebruiken van verf, hout, marmer om een rijkere beeldtaal te ontwikkelen. 

4. Is het makkelijker of moeilijker om een instrument ‘verkeerd’ te bespelen?

Dat ligt aan het effect dat je moet produceren. Sommige technieken zijn veel makkelijker dan ‘normaal’ op een instrument spelen, sommige zijn veel lastiger. Het plukken van snaren op een piano is bijvoorbeeld lastiger omdat de snaren aan de binnenkant moeilijker te vinden zijn: er zijn geen zwarte en witten toetsen aan de binnenkant dus je weg vinden is lastig. Een klap geven op de klankkast is daarentegen weer makkelijk.

5. Wat zou een volgende stap kunnen zijn? Piano spelen via de iPad?

Dat lijkt me niet. Een iPad is een ander instrument en heeft niets te maken met een piano. Ik denk niet dat het al te eenvoudig zal zijn om een zuiver ‘analoog’ en niet electronisch instrument door middel van een electronisch, digitaal ding te bespelen. Je kan een nieuw instrument ontwikkelen (en die zijn er natuurlijk ook al wel), maar ik denk toch dat voor het bespelen van een piano altijd een levend wezen nodig zal zijn.

John Snijders, pianist en artistiek leider

–

Voor meer informatie over het concert en kaarten kan je terecht op de website van Felix Meritis. En hier kan je ook een ander kort interview met John lezen.

26/01/2012 - Categorieën: Uncategorized

Vijf vragen aan leden van het Ives Ensemble ter kennismaking. Deze keer: Ruben Sanderse

Ruben Sanderse

Wat is je eerste herinnering aan muziek?

Als 6-jarige deede ik mee aan een kerstspel, waarin de ouvertüre Wilhelm Tell van Rossini werd gebruikt. Ik raakte al snel zo verzot op dit stuk dat ik thuis met mijn hoofd tussen 2 boxen op de grond lag om te luisteren, vele malen achter elkaar. Als ik mijn moeder moet geloven, werd ik zelfs nijdig als er te hard werd gepraat in de kamer…

Welk(e) instrument(en) bespeel je?

Op de lagere school hield een klasgenoot een spreekbeurt over de viool van zijn moeder. Toen ik thuiskwam deelde ik mijn ouders mee dat ik violist werd. Dit werd natuurlijk eerst met enig ongeloof ontvangen ( daarvoor waren boer en brandweerman favoriet meen ik me te herinneren ), maar sindsdien is dat niet meer veranderd. Vanaf mijn tiende, toen ik met vioollessen begon ben ik in een rechte lijn naar mijn conservatoriumexamen viool gevaren. Na dit examen heb ik de viool verruild voor de altviool. Ik ben ook, stapsgewijs, barokalt gaan spelen, en via die weg bij de Viola d’Amore terecht gekomen. Ik heb ook wel eens een Tenor in mijn handen, en éénmaal zelfs een Viola Pomposa, maar mijn echte instrumenten zijn toch de (barok-)altviool en de d’Amore.a

Welk stuk of welke componist speel je het liefst?

Daar kan ik geen antwoord op geven, de stijlen die ik speel liggen zover uiteen dat je daqt niet meer kan vergelijken. Als je met een stuk bezig bent, je daar helemaal instort, dan is dat op dat moment het mooiste stuk van de wereld, maar dat is dus erg subjectief. Wel zijn terugkerende favorieten bij mij Bach en Brahms, en ook Feldman is ieder keer weer een feest. Maar ja, dan komt er een Beethovenkwartet, een Händelopera of Straussliederen voorbij…

Wat is er leuk aan het spelen in het Ives Ensemble?

Het Ives Ensemble is met geen ander ensemble te vergelijken voor mij. We kennen elkaar al zo lang en zo goed, iedereen heeft zo lekker de ruimte om te doen en te zijn wat ie is en goed in is, er is zoveel onderling vertrouwen en respect. Dat schept een omgeving waarin je goed kan presteren. Het soort muziek dat wij spelen vraagt vaak het uiterste van de spelers, dat is een uitdaging. Zonder die veilige omgeving zou dat allemaal nooit lukken. Ik heb vaak dat ik tijdens een Ives-concert bij mezelf denk: een tijdje geleden dachten we allemaal dat dit niet kon, en nu zitten we hier en doen het gewoon, en het blijkt nog mooi te zijn ook!

Waar lig je wakker van?

Ik lig nergens echt wakker van, en over muzikale dingen al helemaal niet. Ik maak me wel ernstig zorgen over het politieke klimaat in Nederland, en misschien wel de wereld. Het prestatiegerichte denken dat de overhand krijgt, laat geen ruimte meer voor kunstzinnige ( en dus niet persé nuttige ) uitingen, en ook niet voor sociaal denken. Ik zie een direct verband tussen het wegsaneren van kunst en toenemend geweld op straat, dat komt uit dezelfde manier van denken voort. Het tempo en de agressie in deze omslag benauwen me.

21/09/2011 - Categorieën: Uncategorized