Actueel

Drie ensembles spelen samen Adriaansz

Op dinsdag 17 april spelen we om 20:15 uur in Felix Meritis in Amsterdam. Naast een sonate van Wolgang Amadeus Mozart en een bijzondere muzikale mix van Clarence Barlow, spelen we samen met Van Swieten Society en het Asko Kamerkoor een compositie van Peter Adriaansz. Hier lees je alvast iets meer over deze Nederlandse componist.

Peter Adriaansz werd in 1966 in Seattle geboren en studeerde compositie aan de conservatoria van Den Haag en Rotterdam, alwaar hij onder meer les had van Louis Andriessen, Brian Ferneyhough en Peter-Jan Wagemans. In 1994 voltooide hij zijn studie met onderscheiding. Sinds 1993 werkt Adriaansz als freelance componist en heeft in de tussentijd vele opdrachten en uitvoeringen van ensembles, Festivals en individuele musici van over de wereld mogen ontvangen, alsmede verzoeken tot het schrijven van werken voor meer ongebruikelijke bezettingen voor speciale projecten.

Zijn werken worden inmiddels met grote regelmaat wereldwijd uitgevoerd en hebben op vele nationale en internationale podia gestaan, van het Holland Festival tot Huddersfield en van Tashkent tot Toronto. Adriaansz’ muziek kenmerkt zich door een systematische, op onderzoek gerichte attitude waarin klank, vorm en hoorbare wiskunde tot de voornaamste ingrediënten behoren.

In recente jaren valt ook een toenemende interesse in flexibiliteit, variabele vormen en – vooral – microtonale reflectie in zijn werk waar te nemen. Deze laatste interesse leidde onder andere tot een aantal grootschalige composities voor versterkte ensembles, werken voor orkest en stemmen, twee grootschalige series over ruimtelijke harmonie en micro-acoustica en vele (electro-) akoestische werken voor incidentele opdrachten.

Verscheidene van zijn werken werden ook voor diverse prijzen genomineerd, zoals Chant Ascendant, voor het Internationale Gaudeamus Concours 1994 en Waves 5-7 en het orkestwerk Verdichtingen, in 2009 en 2010 respectievelijk genomineerd voor de Toonzetters Prijs. In 2010 werd zijn solo CD Waves uitgebracht door ensemble Klang en zowel nationaal als internationaal met veel perswaardering ontvangen. Adriaansz is tevens sinds 1998 artistiek leider van Slagwerk Den Haag.

Adriaansz zei over zijn eigen werk:

“In mijn geval berust het werken met microtonen daarom niet op een streven naar puristische stemming of op een verlangen om onze tonale systemen uit te breiden. Het uitgangspunt is een fascinatie voor de akoestische eigenschappen van klank, zowel in ijle als in dichtere klankmedia. Waar geluid in ijlere texturen tot exquise geluidsrimpelingen kan leiden – alsof licht kortstondig door een diamant wordt weerkaatst – zo kunnen dichtere texturen geheel uit zichzelf harmonie opwekken. Dit vormt dan ook de grondslag voor mijn gebruik van microtonaliteit.”

Zie hier een opname van de uitvoering van Adriaansz’ 9 through 99 tijdens de Bang on a Can-marathon in het Mass MoCA museum in de Verenigde Staten.

Kijk voor meer informatie en voor kaarten voor het concert op de website van Felix Meritis.

Clementi, Schumann & Ravel in één stuk

Op dinsdag 17 april spelen we om 20:15 uur in Felix Meritis in Amsterdam, samen met Van Swieten Society en het Asko Kamerkoor. Naast een sonate van Wolgang Amadeus Mozart, spelen we een werk van Clarence Barlow uit 1981. Hier lees je alvast iets meer over Barlow en zijn bijzondere compositie.

Clarence Barlow

Clarence Albertson Barlow werd geboren op 27 december 1945 in Calcutta, India. Hij begon met componeren op elfjarige leeftijd en verkreeg in 1965 zowel het diploma van Trinity College of Music in Londen als een graad in de natuurwetenschappen aan de Universiteit van Calcutta. Hij studeerde tussen 1968 en 1973 elektronische muziek en compositie aan de Musikhochschule in Keulen bij Bernd Alois Zimmermann en Karlheinz Stockhausen. Van 1966 tot 1968 doceerde hij aan de Calcutta School of Music, van 1982 tot 1994 bij de Ferienkurse für neue Musik in Darmstadt en van 1984 tot 2005 computermuziek aan de Hochschule für Musik in Keulen.

Van 1990 tot 1994 was hij artistiek directeur van het Instituut voor Sonologie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, waar hij van 1994 tot 2006 ook compositie en sonologie doceerde. Sinds 2006 is hij Corwin Professor aan de University of California in Santa Barbara, USA. Hij heeft sinds 1971 vele experimenten gedaan op het gebied van metrum en tonaliteit en was de medeoprichter van GIMIK: Initiative Musik und Informatik Köln.

1981

Op 17 april spelen we het stuk ‘1981’, uit datzelfde jaar, wat feitelijk een muzikale mix is. De muziek van elk van de drie instrumenten in ‘1981’ is statistisch afgeleid van de corresponderende partijen van elk van de volgende drie pianotrio’s: La Chasse in C (1788) van Muzio Clementi (in één deel), Trio no. 2 in F (1847) van Robert Schumann (eerste deel) en Trio in a (1914) van Maurice Ravel. De stukken beginnen gelijktijdig en eindigen veertig seconden na elkaar in de bovenstaande volgorde.

Bovenstaand diagram laat de compositorische structuur van het werk zien: de drie instrumenten zijn symbolen in hun respectievelijke spiralen. Aan het begin (het midden van de diagram) zijn de drie verschijningsvormen van de originele trio’s elk met 33% vertegenwoordigd. De afstand van elk instrument ten opzichte van de hoekpunten C (Clementi) S (Schumann) en R (Ravel) is omgekeerd evenredig tot de aanwezigheid van de muziek van de betreffende componist.

Beluister het stuk van Clarence Barlow alvast via onze Soundcloud-pagina:

Kijk voor meer informatie en voor kaarten voor het concert op de website van Felix Meritis.

17 April: Nieuws van het Front in Felix Meritis

‘Nieuws van het Front’

Oud en nieuwe muziek dwars door elkaar

Dinsdag 17 april, 20:15 uur, Felix Meritis

Wat hebben de Van Swieten Society, het Asko Kamerkoor en het Ives Ensemble gemeen? Enkele strijkers van de Van Swieten Society spelen ook in het Ives Ensemble? De drie ensembles hebben dezelfde persoon die hun financiële zaken behartigt?  Allemaal (ook) waar. Maar het belangrijkste is: ze geven een gezamenlijk concert op dinsdag 17 april om 20:15 uur in Felix Meritis in Amsterdam. 

In de serie ‘Nieuws van het Front’ brachten zij ieder afzonderlijk repertoire dat in zijn eigen tijd als vernieuwend gold; of het nu om muziek uit de 18e ,19e, 20e of de 21e eeuw gaat. Op 17 april sluiten de drie ensembles ‘Nieuws van het Front’ gezamenlijk af, waarbij ze alle barrières doorbreken en zorgen voor een bijzonder en feestelijk samenspel.

Voor de pauze staan werken uit het reguliere repertoire van de verschillende ensembles op het programma – met soms heel bijzondere relaties tussen de stukken, na de pauze gaan de musici nieuwe uitdagingen aan: de zangers van het Asko Kamerkoor zingen Schubert, de pianist van het Ives Ensemble speelt Mozart, alle musici samen voeren werk uit van Peter Adriaansz. Het resultaat zal een spannend en afwisselend concert zijn, dat zijn gelijke niet kent!

PROGRAMMA

Van Swieten Society speelt Muzio Clementi (1752 – 1832) – Pianotrio in C op.22 nr. 3 ‘La Chasse’

Ives Ensemble speelt Clarence Barlow (*1945) – 1981, pianotrio

ASKO Kamerkoor zingt Charlotte Seither (*1965) – Passage Innocent (voor twaalf zangers)

Van Swieten Society speelt Ferdinand Ries (1784 – 1838) – delen uit: Grand Quintor in g op. 142 voor harp, fortepiano en strijkers

PAUZE

ASKO Kamerkoor en Van Swieten Society spelen samen Franz Schubert (1797 – 1828) – An die Sonne D 439

Van Swieten Society en Ives Ensemble spelen samen Wolfgang Amadeus Mozart ( 1756 – 1791) – deel uit Sonate in F KV 497 voor piano vierhandig

Van Swieten Society, Asko Kamerkoor en Ives Ensemble spelen samen Peter Adriaansz (*1966) – Structure #IX

Meer informatie en kaarten via de website van Felix Meritis

Programma Best of Show

Vanavond spelen we weer in Felix Meritis, in onze serie Nieuws van het Front. Dit keer heet ons programma ‘Best of Show’. Het Ives Ensemble heeft in de loop der jaren nauwe banden opgebouwd met een aantal bijzondere componisten.

Van een vijftal van hen is een van hun meest bijzondere werken te horen in dit programma van louter tophits. Ook van de naamgever van het ensemble klinkt een van zijn meest extreme stukken, zijn String Quartet Nr.2.

Wanneer je je aanmeldt op Facebook betaal je slechts 10 euro. Vooraf vanaf 7 uur is er soep voor 5 euro, en een inleidend gesprek tussen oprichter van het Ives Ensemble John Snijders en muziekprogrammeur Juha van ‘t Zelfde.

Luister nu alvast naar 5 van de 6 werken via Soundcloud.

Programma:

Christopher Fox (1955) / Straight lines in broken times (1992), voor klarinet, viool & piano

Morton Feldman (1926 – 1987) / Instruments 1 (1974), voor fluit, hobo, trombone, slagwerk & celesta

Gerald Barry (1952) / Quintet (1995), voor althobo, (bas)klarinet, piano, cello & contrabas

pauze

Aldo Clementi (1925 – 2011) / Impromptu (1989), voor klarinet, 2 violen, altviool & cello

Clarence Barlow (1945) / 1981 (1981), voor viool, cello & piano

Charles Ives (1874 – 1954) /String Quartet Nr.2 (1907 – 1913), voor 2 violen, altviool & cello
– Discussions (Andante moderato – Andante con spirito – Adagio molto)
– Arguments (Allegro con spirito)
– The Call of the Mountains (Adagio – Andante – Adagio)

Download hier het volledige programmaboek in pdf.

Gerald Barry ‘Quintet’

Het Quintet werd geschreven in 1994 en in première gebracht op het Almeida Festival in Londen in 1995. Het bestaat uit één ononderbroken deel opgebouwd uit negen secties. (G.B.)

Gerald Barry werd geboren in County Clare, Ierland in 1952. Hij studeerde orgel bij Piet Kee en compositie bij Mauricio Kagel en Karlheinz Stockhausen. In 1979 kreeg hij bekendheid met zijn radicale ensemblewerken “_______” en “Ø”. Veel van zijn werk komt direct voort uit zijn opera’s The Intelligence Park (première in 1990 in het Almeida Festival, Londen) en The Triumph of Beauty and Deceit, geschreven in opdracht van Channel 4 Television en uitgezonden in 1995.

De laatste jaren heeft Barry vooral veel kamermuziek gescheven zoals 1998 voor strijkkwartet, In the Asylum voor piano trio, en Six Marches for String Quartet. In opdracht van het Ives Ensemble componeerde hij in 1996 Piano Quartet no. 2 en in 2003 L’Agitation des Observateurs, Le Tremblement des Voyeurs voor trompet en ensemble. In 2004 ging zijn opera The Bitter Tears of Petra von Kant (naar het gelijknamige toneelstuk van Rainer Werner Fassbinder) in première in het festival van Aldeburgh. In opdracht van Radio France schreef hij in 2007 speciaal voor de Canadese sopraan Barbara Hannigan de eenakter La plus Forte, op tekst van August Strindberg. In 2011 ging zijn vierde opera in première in Los Angeles, “The Importance of being Ernest”.

Clarence Barlow ‘1981’

De muziek van elk van de drie instrumenten is statistisch afgeleid van de corresponderende partijen van elk van de volgende drie pianotrio’s: La Chasse in C (1788) van Muzio Clementi (in één deel), Trio no. 2 in F (1847) van Robert Schumann (eerste deel) en Trio in a (1914) van Maurice Ravel. De stukken beginnen gelijktijdig en eindigen veertig seconden na elkaar in de bovenstaande volgorde. Onderstaand diagram laat de compositorische structuur van het werk zien: de drie instrumenten zijn symbolen in hun respectievelijke spiralen. Aan het begin (het midden van de diagram) zijn de drie verschijningsvororiginele trio’s elk met 33% vertegenwoordigd. De afstand van elk instrument ten opzichte van de hoekpunten C (Clementi) S (Schumann) en R (Ravel) is omgekeerd evenredig tot de aanwezigheid van de muziek van de betreffende componist.

Clarence Albertson Barlow werd geboren op 27 december 1945 in Calcutta, India. Hij begon met componeren op elfjarige leeftijd en behaalde in 1965 zowel een diploma van Trinity College of Music, Londen als een graad in natuurwetenschappen aan de universiteit van Calcutta. Hij studeerde electronische muziek en compositie aan de Musikhochschule in Keulen tussen 1968 en 1973 bij Bernd Alois Zimmermann en Karlheinz Stockhausen. Van 1966-1968 doceerde hij aan de Calcutta School of Music, van 1982-1994 bij de Ferienkurse für neue Musik in Darmstadt en van 1984 tot 2005 computermuziek aan de Hochschule für Musik in Keulen. Van 1990 tot 1994 was hij artistiek directeur van het Instituut voor Sonologie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag alwaar hij van 1994 tot 2006 ook compositie en sonologie doceerde. Sinds 2006 is hij Corwin Professor aan de University of California in Santa Barbara. Hij heeft sinds 1971 vele experimenten gedaan op het gebied van metrum en tonaliteit en was de mede-oprichter van GIMIK: Initiative Musik und Informatik Köln.

Dinsdag 27 maart: Best of Show in Felix

Deze maand spelen we twee keer in Amsterdam. Op zondag 25 maart zijn we weer te horen in De Duif en op dinsdag 27 maart keren we terug naar Felix Meritis voor de concertreeks Nieuws van het Front.

Het Ives Ensemble heeft in de loop der jaren nauwe banden opgebouwd met een groot aantal componisten. Van vijf van hen speelt het ensemble hun meest bijzondere werken in dit programma van louter tophits. Ook van de naamgever van het ensemble, Charles Ives, klinkt muziek in zijn extreme stuk: String Quartet nr. 2.

PROGRAMMA DINSDAG 27 MAART

Christopher Fox – Straight lines in broken times2 (1992)

Morton Feldman – Instruments 1 (1974)

Gerald Barry – Quintet (1995)

Aldo Clementi – Impromptu (1989)

Clarence Barlow – 1981 (1981)

Charles Ives – String Quartet nr. 2 (1910) 

Beluister het stuk van Ives via YouTube in een uitvoering van het Walden Quartet uit 1946:

Kijk voor meer informatie op de website van Felix Meritis en laat weten dat je komt via het Facebook-event en betaal slechts 10 Euro voor je kaarten.
 

Interview: levend wezen blijft nodig voor pianospel

Aanstaande dinsdag, 31 januari, spelen we weer in Felix Meritis. Dit keer heet het programma Dat doe je niet met een muziekinstrument. Met krassende violen, kloppende piano’s en andere instrumenten die op onorthodoxe wijzen worden bespeeld. We stelden John Snijders, pianist en artistiek leider van het Ives Ensemble, kort wat vragen over dit intrigerende concert.

1. John, wat bedoel je eigenlijk met de titel ‘Dat doe je niet met een muziekinstrument’?

Er zijn volgens de wat meer behoudende muziekliefhebber, musicus en vooral muziekinstrumentenbouwer nogal wat (non-destructieve) dingen die je niet met een muziekinstrument behoort te doen. Veel daarvan worden echter al sinds jaar en dag door componisten voorgeschreven in hun stukken. Dit concert bestaat uit een aantal van dergelijke composities.

2. Vanaf welk moment zijn musici gaan experimenteren met instrumenten?

Ik denk dat musici en componisten met hun instrumenten zijn gaan experimenteren vanaf het moment dat ze voor het eerst een instrument in handen kregen. Alleen zo kom je erachter wat er kan, wat er niet kan, wat goed klinkt, wat niet… Al rond 1670 gebruikte de Duitse componist Biber allerlei nieuwe technieken op zijn viool; bij een Rossini ouverture moeten orkestleden met een stok tegen hun lessenaar aantikken, en zo zijn er nog veel meer voorbeelden.   

3. Is dit fenomeen te vergelijken met het ‘iconoclasme’, de doelbewuste vernieling van tradities en symbolen, in de beeldende kunst?

Nee, bij muziek is het een constante zoektocht naar nieuwe klanken, nieuwe geluiden, nieuwe manieren om te zeggen wat je als componist wilt zeggen. Er zit vooral een esthetische kant aan. Het is meer te vergelijken met het op een niet standaard manier gebruiken van verf, hout, marmer om een rijkere beeldtaal te ontwikkelen. 

4. Is het makkelijker of moeilijker om een instrument ‘verkeerd’ te bespelen?

Dat ligt aan het effect dat je moet produceren. Sommige technieken zijn veel makkelijker dan ‘normaal’ op een instrument spelen, sommige zijn veel lastiger. Het plukken van snaren op een piano is bijvoorbeeld lastiger omdat de snaren aan de binnenkant moeilijker te vinden zijn: er zijn geen zwarte en witten toetsen aan de binnenkant dus je weg vinden is lastig. Een klap geven op de klankkast is daarentegen weer makkelijk.

5. Wat zou een volgende stap kunnen zijn? Piano spelen via de iPad?

Dat lijkt me niet. Een iPad is een ander instrument en heeft niets te maken met een piano. Ik denk niet dat het al te eenvoudig zal zijn om een zuiver ‘analoog’ en niet electronisch instrument door middel van een electronisch, digitaal ding te bespelen. Je kan een nieuw instrument ontwikkelen (en die zijn er natuurlijk ook al wel), maar ik denk toch dat voor het bespelen van een piano altijd een levend wezen nodig zal zijn.

John Snijders, pianist en artistiek leider

Voor meer informatie over het concert en kaarten kan je terecht op de website van Felix Meritis. En hier kan je ook een ander kort interview met John lezen.

Mayke Nas, de Beatles en alleen maar wrijfgeluiden

Mayke Nas

Aanstaande dinsdag, 31 januari, spelen we weer in Felix Meritis. Dit keer heet het programma Dat doe je niet met een muziekinstrument. Met krassende violen, kloppende piano’s en andere instrumenten die op onorthodoxe wijzen worden bespeeld, zullen we laten zien dat hele fascinerende en mooie muziek gecomponeerd wordt.

Een van de componisten op het programma is Mayke Nas. Naar aanleiding van een mailwisseling, waarin ze aangaf geïnspireerd te zijn door de Beatles, vroegen we haar waar die inspiratie vandaan kwam:

“Muzikaal herkenbaar zijn de liedjes van de Beatles niet direct voor luisteraar noch speler denk ik. De eerste prikkel voor mij was de jaloersmakende experimenteerdrift, de ‘Spielfreude’, de lol van het maken die het White Album uitstraalt. Alles mag, alles kan. Dus ben ik met alles wat voorhanden was de vleugel ingedoken om te kijken welke geluiden er te vinden waren.

Overigens had ik eigenlijk een opdracht om een stuk voor fluit, klarinet, viool, cello, piano en slagwerk te maken voor het Canadese ensemble Continuum, maar ik was zo vol van the White Album dat ik frank & vrij & vrolijk een geheel andere route ben ingeslagen…

Vervolgens ben ik lijstjes aan gaan leggen met ‘wrijfgeluiden’, ‘krasgeluiden’, ‘trekgeluiden’, duwgeluiden’, glijgeluiden’ etc. Per deeltje heb ik geprobeerd maar één speelmethode te gebruiken, maar er zijn enige inconsequenties te vinden voor wie kritisch zoekt… (Tussen haakjes de nummers van de Beatles die als inspiratie dienden):

Doc, it’s only a scratch – part 1 & 2  (Rocky Raccoon) = alleen krasgeluiden 

What have you done? (Sexy Sadie) = alleen plukgeluiden 

Take it easy / (Everybody’s Got Something To Hide) = alleen geslagen geluiden 

Oh yeah = (Happiness Is A Warm Gun) = alleen wrijfgeluiden

De meeste deeltjes zijn begonnen met simpelweg meespelen met het liedje, maar zodra ik een eerste basis had ben ik verder mijn eigen weg gegaan. In het geval van Sexy Sadie en Happiness is a Warm Gun schemeren daar niet het ritme of het tempo, maar de tonen en harmonieën van de oorspronkelijke liedjes doorheen.

Wat de pingpongballen betreft… ik was natuurlijk op weg naar een deeltje met alleen maar stuitergeluiden (ik ben ook met tennis- en stuiterballen in de weer geweest…), maar uiteindelijk kwam ik erachter – bijna per ongeluk, zoals meestal de wonderlijkste dingen ontstaan – dat er een veel groter en mooier scala aan wrijfgeluiden te vinden was met pingpongballetjes.”

Dankjewel Mayke. Meer weten over deze bijzonder componist? Bezoek ook haar website.

Voor meer informatie over het concert en kaarten kan je terecht op de website van Felix Meritis.

Deel 1 van een stuk voor 12 handen, van de Nederlandse componiste Mayke Nas. Hier uitgevoerd door leden van het pianistencollectief, in de serie stadhuisconcerten Weesp.

Terugblik: eerste concert in De Duif op 22 januari

Op zondag 22 januari speelde John Snijders het 75 minuten durende pianostuk ‘For Bunita Marcus’ van de Amerikaanse componist Morton Feldman. Tijdens het drukbezochte concert in de prachtige kerk De Duif was er ook een kunstwerk te zien van het duo Driessens & Verstappen.

In 2012 speelt het Ives Ensemble op zes zondagen muziek van belangrijke naoorlogse componisten in de prachtige kerk De Duif in Amsterdam. Bij ieder concert is (media)kunst van gerenommeerde hedendaagse kunstenaars te zien uit de collectie van het Nederlands Instituut voor Mediakunst. Het Ives Ensemble heeft nauwe banden met beeldende kunst(enaars). Het eerstvolgende concert in deze reeks in De Duif is op zondag 26 februari met muziek van John Cage. 

Maar eerst spelen we op dinsdag 31 januari in Felix Meritis in Amsterdam. De muziek van o.a. Michael von Biel, George Crumb en Mayke Nas zoekt de grenzen op van wat je met een instrument kan/mag doen.

Informatie en kaarten via www.felix.meritis.nl