Actueel

Ives Ensemble seizoen 2025-2026

Cd-registratie van Seléne en Aphrodíte van Richard Rijnvos

Op 1 en 2 juli 2025 nemen we in de Doopsgezinde Kerk in Haarlem twee werken van Richard Rijnvos op, die wij in 2023 met veel succes in November Music in première brachten: Seléne voor strijkkwartet en Aphrodíte voor shō en strijksextet. De officiële release van de betreffende cd, uitgebracht door het label TRPTK, vindt tijdens ons concert van 15 januari 2026 in Muziekgebouw aan ’t IJ plaats. Binnenkort starten we een Kickstarter-campagne, waarmee we de opname gedeeltelijk hopen te financieren. Nadere informatie volgt.

 

Programma Sterren van de Hemel

In Sterren van de Hemel staan twee premières van Nederlandse bodem centraal, Riflesso sull’aria van Richard Rijnvos en Grains de Sable van Piet-Jan van Rossum. Beide componisten hanteren hetzelfde artistieke vertrekpunt: ze laten zich in hun nieuwe werk inspireren door Trois Poèmes de Mallarmé, een liederencyclus voor sopraan en ensemble van de door hun beiden zeer bewonderde Maurice Ravel. Het streven van Rijnvos en van Rossum is om tot een hedendaagse én authentieke reflectie op dit meesterwerk te komen. Van Ravel-pastiches zal dus geen sprake zijn. Bijzonder aan Sterren van de Hemel is, dat naast de nieuwe werken ook de Ravel-cyclus uitgevoerd wordt: een spannende confrontatie tussen oud en nieuw.
Op dit moment kan er slechts over de contouren van de premières iets gezegd worden. Rijnvos gaat in zijn Riflesso sull’aria een band met Trois Poèmes de Mallarmé aan, door de bezetting ervan te adopteren. Op basis hiervan komt hij tot 12 liederen die als vintage Rijnvos zullen klinken en die in sfeer contrastrijker zullen zijn dan de serene, impressionistische Ravel-cyclus. Hij laat zich hierin mede inspireren door Igor Stravinsky’s aforistische Trois Poésies de la Lyrique Japonaise, een werk dat zijn bezetting met de Ravel-cyclus deelt en in dezelfde tijd is ontstaan. Van Rossum kiest qua instrumentatie in zijn nieuwe Grains de Sable een iets ander pad. Hij neemt de instrumentale bezetting van de Ravel-cyclus over, maar ziet af van een rol voor de sopraan. Of het daarmee tot een soort van Lieder ohne Worte komt is nog niet te zeggen. Zeker is wel dat van Rossums bewondering voor Ravel hooguit gevoileerd zal doorklinken; zijn muziek kenmerkt zich, evenals die van Rijnvos, door een onmiskenbaar eigen signatuur. 
In Sterren van de Hemel voeren we naast beide premières en de cyclus van Ravel, tevens de cyclus van Stravinsky uit. Daarmee ontstaat een programmaopzet die tijdsgrenzen slecht. Ter completering van het geheel klinken er daarnaast nog twee laat 20ste eeuwse werken die als intermediair tussen nieuw en ouder repertoire fungeren: Aldo Clementi’s verstilde Impromptu voor klarinet en strijkkwartet, en Franco Donatoni’s spectaculaire Het voor fluit, basklarinet en piano. Het vocale aandeel van het programma tenslotte, wordt verzorgd door de gevierde sopraan Keren Motseri. 

programma

  • Maurice Ravel – Trois Poèmes de Stéphane Mallarmé (1913)  
    sopraan, 2 fluiten, 2 klarinetten, strijkkwartet, piano
  • Piet-Jan van Rossum – Grains de Sable (2025)
    2 fluiten, 2 klarinetten, strijkkwartet, piano
  • Franco Donatoni – Het (1990)
    fluit, basklarinet, piano 

pauze 

  • Igor Stravinsky – Trois Poésies de la Lyrique Japonaise (1912-1913)   
    sopraan, 2 fluiten, 2 klarinetten, strijkkwartet, piano
  • Aldo Clementi – Impromptu (1979)  
    klarinet, strijkkwartet
  • Richard Rijnvos – Riflesso sull’aria (2025)  
    sopraan, 2 fluiten, 2 klarinetten, strijkkwartet, piano

concerten (voorlopige lijst, wordt aangevuld en gepreciseerd)

  • 11 november 2025 – De Link, Cenakel Tilburg, 20:00
  • avondconcert in de periode 12-16 november 2025 – Classical NOW!, Nieuwe Kerk Den Haag
  • 15 januari 2026 – donderdagavondserie, Muziekgebouw aan ’t IJ Amsterdam, 20:15
  • 18 januari 2026 – Galerie Marzee Nijmegen, 16:00

Ives Ensemble vanaf seizoen 2022/2023

We mogen dan wel niet meer zoveel concerten verzorgen als in onze structureel gesubsidieerde dagen, dat neemt niet weg dat we nog regelmatig op de podia te vinden zijn. Vanaf seizoen 2022-2023 staan vooralsnog de volgende projecten op stapel:

Bailie, Miller, een tweeluik


In dit programma dat we in coproductie met De Link in Tilburg realiseren, staan twee spraakmakende componisten centraal: Joanna Bailie en Cassandra Miller. Van beiden voeren we zowel een nieuw werk als een bestaande compositie uit.
Tijdens de lockdown schreef Cassandra Miller Perfect Offering voor fluit, klarinet en strijkkwartet. Zij ging daarvoor te rade bij Leonard Cohens Anthem uit 1992, een song waarin Cohen tegen beter weten in de hoop op betere tijden uitspreekt. Millers eigen stem en het beeld van heen en weer zwaaiende kerkklokken en vormen het uitgangsmateriaal voor deze nieuwe compositie. Daarnaast klinkt Warblework waarin Miller zich laat inspireren door de zang van 4 Noord-Amerikaanse lijstersoorten die op ingenieuze wijze door een strijkkwartet verklankt wordt.
Ook Joanna Bailie gaat in haar nieuwe compositie van bestaande geluidsfenomenen uit. In haar From above and far away (een opdracht van het De Eduard van Beinum Stichting) klinken verre verkeersgeluiden door, die net boven de gehoordrempel uitkomen en daardoor zeer tot de verbeelding spreken. Daarnaast klinkt Artificial Environments 1-5, een werk waarin het onderscheid tussen spraak, omgevingsgeluid en muziek soms nauwelijks te maken is. 

concerten
– 8 maart 2023 middag – Music Department Durham University UK
– 8 maart 2023 avond – Music Department Durham University UK

programma
Joanna Bailie


Cassandra Miller

Joanna Bailie

Cassandra Miller


From above and far away (2020)
(in opdracht van Eduard van Beinum Stichting)
klarinet, piano, strijkkwartet, elektronica
Warblework (2011-2017)
strijkkwartet
Artificial Environments 1-5 (2011)
fluit, klarinet, viool/altviool, cello, piano, elektronica
Perfect Offering (2020)
(in opdracht van De Link)
fluit, klarinet, strijkkwartet, piano

Feldman, Cage, Wolff


In dit programma dat zich met name richt op onze grote inspiratoren John Cage en Morton Feldman, combineren we eerder gespeeld met nieuw repertoire. Van Feldman voeren we Why Patterns? uit, een meesterwerk dat we in het verleden regelmatig op de planken brachten en dat het verdient weer eens live gehoord te worden. Als tegenhanger hiervan klinkt het minstens even intrigerende Cheap Imitation van Cage in een voor ons nieuwe versie, namelijk het arrangement dat Feldman van dit werk maakte en dat qua bezetting – fluit, glockenspiel, piano – overeenkomt met zijn Why Patterns? Deze composities vullen we aan met korte en relatief weinig gehoorde werken van Cage en Feldman, en met het aan Feldman opgedragen For Morty van Christian Wolff.

concert
– 20 april 2023 20:15 – Muziekgebouw aan ’t IJ Amsterdam
(concert in de donderdagavondserie)

programma
John Cage (1912-1992)

Christian Wolff (geb. 1932)

John Cage/arr. Morton Feldman (1926-1987)
Morton Feldman

Morton Feldman

Morton Feldman


Scenario for MF (1986)
spreker
For Morty (1987)
slagwerk, piano
Cheap Imitation (1969/1980)
fluit, glockenspiel, piano
Durations 1 (1960)
altfluit, piano, viool, cello
Four Instruments (1965)
buisklokken, piano, viool, cello
Why Patterns? (1978) 
fluit, glockenspiel, piano

Aphrodíte en Seléne


‘Huiscomponist’ van het Ives Ensemble Richard Rijnvos schrijft graag in cycli. Zo vangt hij in Grand Atlas de zeven werelddelen in zeven muzikale tableaus, verklankt hij aspecten van Venetië in zijn cyclus la Serenissima en voorziet hij bijzonder bezette werken uit de 20ste eeuw van een evenknie in zijn serie Riflessi. Onlangs is hij aan Kosmoscópio begonnen, een cyclus geïnspireerd op de harmonie der sferen zoals de oude Grieken die zich voorstelden. Kosmoscópio zal uit negen werken bestaan die elk een van de hemellichamen representeren die binnen de klassieke kosmologie onderscheiden worden: de aarde, de maan, Mercurius, Venus, de zon, Mars, Jupiter, Saturnus en de vaste sterren. De maan en Venus – Seléne en Aphrodíte in het Grieks – zijn de eerste in de reeks die Rijnvos heeft voltooid. Beide werken worden door ons in première gebracht. In het strijkkwartet Seléne verklankt Rijnvos een volledige maancyclus, van wassende tot volle maan en in retrograde terug naar de uitgangspositie waarin de maan onzichtbaar is. En in Aphrodíte volgen we Venus in haar complexe omwentelingsritme ten opzichte van de aarde. Het vrouwelijke karakter dat aan deze planeet wordt toegedicht komt tot uiting in het gebruik van een shō, een betoverend Japans mondorgel dat door drie violen, twee altviolen en cello begeleid wordt.
De première van Aphrodíte en Seléne vindt in November Music 2023 plaats. Daarna zal Seléne in Galerie Marzee en Muziekgebouw aan ’t IJ te horen zijn, in een programma dat met werk van Crawford, de Leeuw en Crane bijna een eeuw omspant en een verrassend licht werpt op Rijnvos’ nieuwe noten.

Aphrodíte & Seléne
5 november 2023 19:00 – Grote Kerk ‘s-Hertogenbosch in festival November Music 2023
zie: https://www.novembermusic.net/programma/ives-ensemble

programma
Richard Rijnvos – Aphrodíte (2022-2023)
Richard Rijnvos – Seléne (2022)


Seléne in ander licht
19 november 2023 16:00 – Galerie Marzee Nijmegen
30 november 2023 20:15 – Muziekgebouw aan ’t IJ Amsterdam (donderdagavondserie)

In dit programma laten we aan Seléne drie oudere composities in verwante bezetting voorafgaan: een strijkkwartet van Reinbert de Leeuw dat geflankeerd wordt door pianokwintetten van Ruth Crawford en Laurence Crane. Dit leidt tot een contrastrijk programma. Crawfords Suite nr 2 laat zich karakteriseren als een expressionistisch en modernistisch werk, waarin invloeden van Ives en Berg op unieke wijze samenvloeien. Daartegenover staat de bedrieglijke eenvoud van het Piano Quintet van Crane, waarin op een manier die in de verte aan Satie en Feldman doet denken, met ogenschijnlijk simpele middelen grote diepgang bereikt wordt. Als intermediair tussen deze kwintetten klinkt er voor de pauze tenslotte nog de weinig gehoorde Etude voor strijkkwartet van de Leeuw, een beweeglijk werk dat Stravinskiaanse ritmiek paart aan ongemakkelijke harmonieën die zo kenmerkend zijn voor de Hollandse school. Dit alles vormt een bijzonder contrapunt met Rijnvos’ etherische en tegelijkertijd capricieuze Seléne, dat het gehele programma na de pauze in beslag neemt.  

programma
Ruth Crawford (1901-1953)

Reinbert de Leeuw (1938-2020)

Laurence Crane (1961)

Richard Rijnvos (1964)


Suite nr 2 (1929)
strijkkwartet, piano
Etude voor strijkkwartet (1983/85)
strijkkwartet 
Piano Quintet (2011)
strijkkwartet, piano
Seléne (2022)
strijkkwartet