Actueel

Louis Andriessen draagt zijn muziek op aan Charles Ives

Op zondag 19 januari spelen we de hele dag muziek van onze naamgever, Charles Ives, in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Speciale gast tijdens die dag is componist Louis Andriessen, die in gesprek gaat met Tracy Metz (journalist en directeur van het John Adams Institute) over de betekenis van Ives’ muziek en de invloed die het heeft gehad op zijn eigen werk. Hij droeg zelfs een compositie op aan Ives.

Louis AndriessenLouis Andriessen te gast bij TV-programma De Wereld Draait Door.

Zijn compositie Anachronie I (uit 1966-67), een stuk voor orkest waarin hij verschillende compositietechnieken en soorten (pop)muziek verwerkte, heeft Andriessen opgedragen aan Charles Ives.

Volgens hem was zijn Amerikaanse collega, die werd geboren in 1874:

“the first composer for whom musical style was not synonymous with personality” en “one of the few composers who found music more interesting than himself.”

In de aantekeningen die hij bij de compositie maakte benadrukt Andriessen de belangrijke rol die Ives speelde voor de ontwikkeling van klassieke muziek door o.a. verschillende muziekstijlen te mengen, zonder er een karikatuur van te maken:

“He wrote twelve tone music long before Schoenberg, breaking the laws which Schoenberg had yet to formulate. Unfamiliar with the European tradition of elitist music, he made use of brass bands, choirs and popular hymns without caricaturing them, as rich musical sources in a totality of musical events for the first musical reality in the history of music.”

Helaas kunnen we op deze plek de betreffende muziek van Louis Andriessen niet laten horen, maar tijdens de Ives-marathon op 19 januari is dat zeker wel mogelijk.

Klik hier voor het volledige programma van de Ives-marathon en voor kaarten.

Louis Andriessen op bezoek tijdens een repetitie van het Ives Ensemble

Hymnedienst tijdens Ives-marathon door performancekunstenaar Gabriel Lester

Gabriel Lester

Gabriel Lester in zijn film ‘The Big One’ uit 2011

We starten het nieuwe jaar in vliegende vaart met concerten in Tilburg en Den Bosch en een Ives-marathon in Amsterdam. Deze marathon op 19 januari in het Muziekgebouw aan ’t IJ duurt de hele dag en begint in de (onverwarmde) laad- & losruimte met een ‘opwekkende hymnedienst’ door perfomancekunstenaar Gabriël Lester, geïnspireerd op een Amerikaanse kerkdienst uit de tijd van Ives. (meer…)

Iedereen is door Cage beïnvloed, ook degenen die niet door hem beïnvloed zijn

In 2012 is het honderd jaar geleden dat de grote Amerikaanse componist en beeldend kunstenaar John Cage werd geboren. Het Ives Ensemble is al sinds jaar en dag specialist in het uitvoeren van het werk van Cage. John Snijders, oprichter, artistiek leider en pianist van het Ives Ensemble, vertelt over zijn ontmoeting met John Cage.

In 1988 was John Cage te gast bij het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, eigenlijk als vervanging voor het geplande Luigi Nono Project, dat door ziekte van de Italiaanse componist geen doorgang kon vinden. Het is misschien niet erg netjes om te zeggen, maar Nono’s ziekte bleek voor mijn muzikale ontwikkeling van cruciaal belang. Cage bezat het vermogen om, met zijn goedgehumeurde anarchistische houding, alle zekerheden onder je vandaan te slaan en je in grote verwarring achter te laten. Componisten konden na een ontmoeting met hem vaak een paar jaar nauwelijks meer aan componeren denken, maar voor mij als uitvoerder verbreedde dit eerste contact met Cage mijn muzikale horizon en ik kan wel zeggen dat mijn denken over muziek, uitvoeren, concerten en geluid in het algemeen nooit meer hetzelfde kon zijn. Om met Mauricio Kagel te spreken: ‘Iedereen is door Cage beïnvloed, ook degenen die niet door hem beïnvloed zijn.’ Bij het slotconcert van het Cage project zei hij tegen mijn toenmalige partner en medeleider van het Ives Ensemble Richard Rijnvos en mij: ‘Als je in New York bent, bel me op, ik sta in het telefoonboek, en kom langs.’ De zomer erop waren we inderdaad in New York, we keken in het telefoonboek, belden en brachten een onvergetelijke middag bij Cage door, toevalligerwijs tevens mijn verjaardag.

De laatste keer dat ik hem sprak was in juli 1992, een week of vijf voor zijn dood. Het Ives Ensemble was uitgenodigd om een concert met zijn werk te spelen in een festival in Ferrara, Italië en op goed Cageiaanse wijze lukte het agendatechnisch niet om ons concert samen te laten vallen met zijn fysieke aanwezigheid. Hij arriveerde een paar dagen later en ik besloot te wachten om hem nog eens persoonlijk te bedanken voor de compositie Ten die hij in oktober 1991 voor het Ives Ensemble had geschreven. Hij kwam samen met zijn goede vriendin, de fotografe en mecenas Betty Freeman, en hoewel broos was hij opgewekt als altijd. We spraken over de concerten die we zouden gaan geven tijdens het Anarchic Harmony Festival in Frankfurt, een verjaardagsfestival dat onverwacht zou moeten worden omgedoopt tot een In Memoriam.

Cage zag nogal op tegen alle feestelijkheden. Zoals hij eerder in een interview zei: ‘When you have celebration going on all over the world, it usually takes a year before and a year after those birthdays to get them all in. That leaves me with a year or two every five years to do my work.’ Het beste verjaardagscadeau dat je dan kan geven, bestaat uit het de kunstenaar niet lastigvallen en hem niet bij de feestelijkheden betrekken. Daarom zal ik ook van harte meedoen aan de viering van Cage zijn 100ste geboortedag met concerten in het Stedelijk Museum, het MuziekgebouwKorzo en Durham (UK). Zijn werk is muzikaal, filosofisch, visueel en maatschappelijk onverminderd actueel en maakt hem tot een van de grootsten, niet alleen van de twintigste, maar waarschijnlijk van alle eeuwen. Ik wens iedereen de ‘happy new ears’ toe die Cage ook na zijn dood nog steeds kan uitdelen.


Het Ives Ensemble speelt op zaterdag 17 en zondag 18 november werken van John Cage in het Stedelijk Museum en Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Zie voor meer informatie ook ons Facebook evenement.