De optocht
6 mei 2018 – Korzo Den Haag – 14:00
De NRC over de voorstelling: “…poëzie van subliem vormgegeven traagheid. Imponerend, confronterend en vooral bezwerend.“
Wij hebben er als ensemble een handje van om ons buiten de gebaande paden te begeven. En dat geldt ook voor de kunstenaars met wie wij samenwerken. De drijvende kracht hierachter is niet zozeer een blind verlangen naar het onbekende, maar de intuïtie dat er op een nieuw ingeslagen weg iets van bijzondere waarde te vinden is. En precies dat inspireerde tot de muziektheaterproductie De optocht.
Dat dit project uitgroeide tot een werk van bijna 3 uur zonder pauze, met een incourante bezetting van 2 sprekers, mimespeler en een exotisch geïnstrumenteerd ensemble, is op zich niet uitzonderlijk. We zijn wel wat gewend op dit gebied. Nee, het is vooral de inhoud van de voorstelling en de uitwerking daarvan in contrasterende lagen, die ons naar nieuw terrein voerde. Het vertrekpunt, prozagedicht De optocht van Toon Tellengen, gaf daar alle aanleiding toe. In dit grootse werk trekt de mensheid in al zijn tekortkomingen aan een ooggetuige voorbij, om zonder uitzondering onder een ‘Pats!’ te eindigen. Een tekst als een donderpreek, obstinaat, confronterend, maar ook humorvol en tot de verbeelding sprekend.
Het was Tellegen zelf die bevriend componist Piet-Jan van Rossum vroeg om aan deze verbeelding vorm te geven. Zo kwam het tot de contouren van een groot muziektheaterwerk. Regisseur Petra van der Schoot en het IE schoven vervolgens aan om zich aan het scenische gedeelte en de praktische uitvoering van het project te wijden. Alles bijeen een enorme onderneming, waardoor het nog ruim een jaar duurde voordat het tot de definitieve vorm kwam. Maar toen stond er ook wat, een voorstelling waarvan de verschillende lagen op fascinerende wijze op elkaar inwerken:
Tellegens barokke tekst, om beurten voorgedragen door acteur Joop Keesmaat en performer Han Buhrs. Een partituur bestaande uit een bijzondere mix van geluidsimpressies uit Japan en instrumentale solo’s en interludes, muziek die zich gaandeweg aan de tekst ontworstelt en zijn eigen contemplatieve grond vindt. En een verstilde scene geïnspireerd op het Nō Theater, waarin mimespeler Anton van der Sluis in een aantal bezwerende verschijningen fungeert als intermediair tussen de Westerse wereld van Tellegen en de Oosterse van Nō.
Alhoewel deze afzonderlijke elementen op zich al bijzonder genoeg zijn, is het totaal meer dan de som der delen. En dat laat zich niet in een paar worden vangen. Proberen we het toch, dan is De optocht misschien het best te omschrijven als een groot ritueel waarin diverse aspecten van het menselijke bestaan in een transformerend licht geplaatst worden. En dat is grond waarop wij ons niet eerder bewogen. Komt dat zien daarom!
Voorafgaand aan de voorstelling vindt er om 13:15 een inleiding met de makers plaats en deelt Tellegen via een video enkele gedachten met het publiek. Na afloop is er een meet & greet en zijn er door Tellegen gesigneerde bundels van De optocht te koop.
Voor tickets, zie hier.
foto: Guus Rijven
Geweest: 11 maart 2018 - Wilmink Theater Enschede - 19:00 17 maart 2018 - RO Theater Rotterdam - 19:30 in samenwerking met Poetry International Rotterdam 25 maart 2018 - TivoliVredenburg Utrecht - 14:00
Eerdere concerten/voorstellingen
Musicon Concert Series
10 en 11 februari 2018
dagelijks concerten om 16:00 en 19:30
Music School, Palace Green Durham UK
In de Musicon concertserie van Durham University spelen we vier programma’s rond het thema 20th Century Music. Een mer à boire. Hoe een selectie te maken uit een eeuw die zich karakteriseert door een enorme diversiteit aan stromingen? En wat te doen met de totale vrijheid die het recente componeren kenmerkt en waarbinnen er bijna evenveel stijlen en methodes als componisten bestaan? Uitgangspunt van de serie werd het schijnbaar rationele ‘een decennium per concert’. Daarbinnen kwam het echter tot zeer persoonlijke keuzes. Het resultaat is programma’s met vele nieuwe inkijkjes en ongedachte dwarsverbanden. Daarin komen naast voor het IE nieuwe componisten als Nono en Saariaho, ook oude getrouwen als Crane, Bauckholt en Rijnvos aan bod. Van de laatste gaat een werk uit deze eeuw (sic) dat zich echter baseert op een werk uit de zeventiger jaren van de vorige.
zaterdag 10 februari 2018 Back to the 60s - met Lore Lixenberg sopraan Luigi Nono - La Fabbrica Illuminata Oliver Leith - Three Pamphlets on not Staring at the Sun Michael von Biel - String Quartet nr 2 John Cage - Atlas Eclipticalis Back to the 70s - met Lore Lixenberg sopraan Kazimierz Serocki - Swinging Music Luigi Nono - …sofferte onde serene… Morton Feldman - Voice, violin and piano
Richard Rijnvos - Riflesso sull’arco Trevor Wishard - Red Bird Zondag 11 februari 2018 Back to the 90s Laurence Crane - 20th Century Music Tom Johnson - Simultaneous Progressions Kaija Saariaho - Oi Kuu Katharine Norman - In The Stream Carola Bauckholt - In gewohnter Umgebung III Back to the 80s Salvatore Sciarrino - Anamorfosi Pauline Oliveros - The Well Luigi Nono - Hay Que Caminar “Soñando” Laurence Crane - Trio for Ros and Peter Pauline Oliveros - The Gentle Mark Carroll - 18 kisses with eyes closed
Hier is verder te lezen over deze concerten.
Footnotes
16 maart 2018 - NatLab Eindhoven - 19:30 24 februari 2018 - Frascati Amsterdam - 19:30
Nog eenmaal voeren we ons samenwerkingsproject met choreografe Keren Levi uit: Footnotes (double bill). In NatLab Eindhoven spelen we Morton Feldmans betoverende Crippled Symmetry, waarna er een bijzondere choreografie van Levi gaat op basis van datzelfde werk (maar niet in de klassieke zin…). En ook niet te versmaden: dat alles in een decor van de bekende Nederlandse beeldend kunstenaar Krijn de Koning.
Lees hieronder verder over dit bijzondere project en komt dat horen en zien!
Dans en muziek zijn nauw met elkaar verbonden, ook binnen de hedendaagse praktijk. Vaak wordt een nieuwe choreografie op bestaande muziek gemaakt en samen daarmee uitgevoerd. Toch is het mogelijk van dit stramien af te wijken, zoals Footnotes (double bill) laat zien. De inspiratie voor dit gezamenlijk project van Ives Ensemble, choreografe Keren Levi en beeldend kunstenaar Krijn de Koning, komt nog steeds van een bestaand muziekwerk: Crippled Symmetry van Morton Feldman. Maar voor het dansgedeelte staat het klinkende aspect van deze partituur niet meer centraal. Keren Levi baseert zich op de grafische component, het notenbeeld, en komt van daaruit tot een vertaling in beweging . Resultaat is een choreografie die door de bijzondere verhouding tot de bron, zijn eigen wetten lijkt te volgen.
Deze onconventionele opzet wordt verder doorgevoerd door Crippled Symmetry niet tegelijk met de dans uit te voeren. Als begeleiding klinkt een meerkanaals soundscape van componist Tom Parkinson, waarin hij fragmenten van een opname van Crippled Symmetry gebruikt die hij uitvergroot en combineert met gespreksopnamen van Feldman uit de periode dat hij het werk schreef.
Daarnaast gaat de dans een interactie aan met een groot object van Krijn de Koning. Hij creëerde een veelkleurige blokkenmuur die het podium in tweeën deelt en het publiek een volledige blik op de vloer ontneemt. De dansers gebruiken een doorgang in de muur om daar zo nu en dan achter te verdwijnen. Een compleet beeld van de choreografie kan zo alleen in het hoofd van de toeschouwer ontstaan.
Is er dan geen plaats voor Crippled Symmetry zelf? Jazeker: in deze double bill voeren wij dit werk voor de pauze integraal uit. En dat alleen al is een bezoek aan de voorstelling waard. U hoort een betoverend 90 minuten durend trio voor fluiten, slagwerk en toetsen, waarin Feldmans fascinatie voor Anatolische tapijten doorklinkt. Deze kenmerken zich door subtiele figuratieve variaties die door een speciale weefmethode ontstaan. In Crippled Symmetry krijgen deze variaties een muzikale pendant: motieven verschijnen, worden herhaald, verdwijnen en duiken weer op, steeds herkenbaar maar zelden als exacte kopie van zichzelf. Gelijk maar toch verschillend, als in een kreupele symmetrie.