Aanstaande dinsdag, 31 januari, spelen we weer in Felix Meritis. Dit keer heet het programma Dat doe je niet met een muziekinstrument. Met krassende violen, kloppende piano’s en andere instrumenten die op onorthodoxe wijzen worden bespeeld. We stelden John Snijders, pianist en artistiek leider van het Ives Ensemble, kort wat vragen over dit intrigerende concert.
1. John, wat bedoel je eigenlijk met de titel ‘Dat doe je niet met een muziekinstrument’?
Er zijn volgens de wat meer behoudende muziekliefhebber, musicus en vooral muziekinstrumentenbouwer nogal wat (non-destructieve) dingen die je niet met een muziekinstrument behoort te doen. Veel daarvan worden echter al sinds jaar en dag door componisten voorgeschreven in hun stukken. Dit concert bestaat uit een aantal van dergelijke composities.
2. Vanaf welk moment zijn musici gaan experimenteren met instrumenten?
Ik denk dat musici en componisten met hun instrumenten zijn gaan experimenteren vanaf het moment dat ze voor het eerst een instrument in handen kregen. Alleen zo kom je erachter wat er kan, wat er niet kan, wat goed klinkt, wat niet… Al rond 1670 gebruikte de Duitse componist Biber allerlei nieuwe technieken op zijn viool; bij een Rossini ouverture moeten orkestleden met een stok tegen hun lessenaar aantikken, en zo zijn er nog veel meer voorbeelden.
3. Is dit fenomeen te vergelijken met het ‘iconoclasme’, de doelbewuste vernieling van tradities en symbolen, in de beeldende kunst?
Nee, bij muziek is het een constante zoektocht naar nieuwe klanken, nieuwe geluiden, nieuwe manieren om te zeggen wat je als componist wilt zeggen. Er zit vooral een esthetische kant aan. Het is meer te vergelijken met het op een niet standaard manier gebruiken van verf, hout, marmer om een rijkere beeldtaal te ontwikkelen.
4. Is het makkelijker of moeilijker om een instrument ‘verkeerd’ te bespelen?
Dat ligt aan het effect dat je moet produceren. Sommige technieken zijn veel makkelijker dan ‘normaal’ op een instrument spelen, sommige zijn veel lastiger. Het plukken van snaren op een piano is bijvoorbeeld lastiger omdat de snaren aan de binnenkant moeilijker te vinden zijn: er zijn geen zwarte en witten toetsen aan de binnenkant dus je weg vinden is lastig. Een klap geven op de klankkast is daarentegen weer makkelijk.
5. Wat zou een volgende stap kunnen zijn? Piano spelen via de iPad?
Dat lijkt me niet. Een iPad is een ander instrument en heeft niets te maken met een piano. Ik denk niet dat het al te eenvoudig zal zijn om een zuiver ‘analoog’ en niet electronisch instrument door middel van een electronisch, digitaal ding te bespelen. Je kan een nieuw instrument ontwikkelen (en die zijn er natuurlijk ook al wel), maar ik denk toch dat voor het bespelen van een piano altijd een levend wezen nodig zal zijn.
John Snijders, pianist en artistiek leider
–
Voor meer informatie over het concert en kaarten kan je terecht op de website van Felix Meritis. En hier kan je ook een ander kort interview met John lezen.