Tijdens het gezamenlijke concert op dinsdag 17 april om 20:15 uur in Felix Meritis in Amsterdam, samen met Van Swieten Society en het Asko Kamerkoor, speelt het Ives Ensemble twee stukken. Naast een werk van Clarence Barlow uit 1981 is dat een sonate van Wolgang Amadeus Mozart dat bijna tweehonderd jaar eerder werd geschreven. De muziek is misschien al oud, maar was in zijn tijd vooruitstrevend en is nog steeds verrassend. Hier lees je er meer over.

Het stuk dat we spelen, de Sonate in F KV 497, schreef Mozart in hetzelfde jaar als zijn beroemde opera ‘Le Nozze di Figaro’. Er is geen aanleiding of specifieke bestemming van deze sonate bekend. In de eerste druk wordt gesproken van een ‘Grande Sonate’ wat impliceert dat je er twee ervaren, op elkaar ingespeelde pianisten voor nodig hebt. De sonate begint met een langzame, bijna symfonische en harmonisch zeer gedurfde inleiding, als voorbode van wat er komen gaat. Met deze sonate heeft Mozart het pad geëffend voor Schubert, die in dit genre ook een aantal meesterwerken heeft geschreven. 

Quatre-mains?

In quatre-mainsstukken nemen twee spelers plaats aan één piano, waarbij de ene speler de hogere registers van de piano bespeelt (de discant) en de andere speler de basregisters. Wanneer twee pianisten samen musiceren, elk op een eigen instrument, spreekt men van een pianoduo. Het genre werd vooral populair in de romantiek, toen er veel transcripties verschenen van grote orkestwerken, die door hun vorm als quatre-mains geliefd werden om ze in huiselijke kring ten gehore te brengen.

(Bron: Wikipedia)

Lang heeft men gedacht dat Mozart de eerste was die sonates voor piano vierhandig componeerde. Inmiddels is men daar minder zeker van, maar het staat wel vast dat Wolfgang en zijn zusje Nannerl in Londen in 1765 niet alleen op twee klavecimbels, maar ook samen op één klavecimbel concerten hebben gegeven. Daarmee waren ze hoogstwaarschijnlijk de eersten die in het openbaar vierhandig hebben gespeeld. Mozart is in hoe dan ook wel een van de pioniers waar het composities voor piano vierhandig betreft; het samen met zijn zusje Nannerl vierhandig spelen op het klavecimbel zal hem zeker hebben geïnspireerd. 

In Mozarts oeuvre voor piano vierhandig is de sonate oververtegenwoordigd. Ten opzichte van de ‘gewone’ sonates voor twee handen klinken ze, gezien de ruimere mogelijkheden van vier handen, virtuozer en stralender. Zeker in KV 497 komen allerlei orkestrale unisono-passages, echo’s, talloze variaties in de begeleiding van de melodie, verrassende registerwisselingen, tutti- versus solo-effecten en kamermuziekachtige dialogen voor.

In deze opname van een ander stuk van Mozart is het virtuose samenspel van vier handen (dit keer van sterpianisten Martha Argerich en Jevgeni Kissin) mooi te zien en horen.

–

Kijk voor meer informatie en voor kaarten voor het concert op de website van Felix Meritis.

–

12/04/2012 - Categorieën: Uncategorized

Vijf vragen aan leden van het Ives Ensemble ter kennismaking. Deze keer: Diederik Meijnckens. “Het Ives Ensemble is de meest hechte groep musici waarmee ik gewerkt heb.”

Wat is je eerste herinnering aan muziek?

Dat weet ik niet precies omdat muziek iets is dat voor mij altijd en overal aanwezig is. Kan een druppende waskraan zijn of de cadans van een trein, het vogeltje in de boom dat zingt. Mijn ouders hadden en hebben een grote collectie klassieke muziek opnames dus vóór mijn vierde levensjaar was het hele ijzeren repertoire wel langs gekomen, zeg maar. Ik geloof dat ik dit min of meer bewust wel allemaal heb opgeslagen.

Welk(e) instrument(en) bespeel je?

Na de platencollectie thuis in de kast kwam (bijna vanzelfsprekend) de vraag welk instrument ik wilde bespelen. Dat werd de cello. Heel af en toe op een onbewaakt moment ga ik nog wel eens achter een geleende cello zitten. Aan het eind van de middelbare school koos ik echt heel bewust voor de contrabas en heb ik de overstap gemaakt met het doel om naar het conservatorium te gaan. Hoewel de cello mij na aan het hart ligt, passen het karakter, de klankkleur en mogelijkheden van de contrabas mij beter.

Welk stuk of welke componist speel je het liefst?

Moeilijk te zeggen, ze hebben allemaal hun mooie dingen. Beethoven bijvoorbeeld heeft fantastische baslijnen in zijn symfonieën geschreven, Mozarts melodieën raken mij bijna altijd recht in het hart. En met name bij het Ives Ensemble zijn de baspartijen vaak totaal anders, soms zelfs zonder enige lage noot in de partij maar met veel flageoletten omdat componisten weten dat de contrabas daar erg veel mogelijkheden toe geeft. Heel uitdagend en vaak erg mooi geschreven. Een hele goede afwisseling om de musicerende geest soepel te houden!

Wat is er leuk aan het spelen in het Ives Ensemble?

Het Ives Ensemble voelt altijd als een gespreid bedje. Hoewel ik niet vanaf het prille begin erbij was, speel ik toch alweer een aantal jaartjes mee. Je voelt dat als je weer met elkaar gaat spelen, iedereen is op elkaar ingespeeld. Het is de meest hechte groep musici waar ik mee gewerkt heb met allemaal diezelfde drive om het beste te willen bereiken. Zonder uitzondering zijn het musici die op het podium risico’s durven nemen, op ontdekking willen gaan, uitdagingen aangaan. Ook los van de muziek een fijne groep mensen.

Waar lig je wakker van?

Als ik dat wist kon ik er wat aan doen…!

01/11/2011 - Categorieën: Uncategorized

Vijf vragen aan leden van het Ives Ensemble ter kennismaking. Deze keer: Hans Petra

Wat is je eerste herinnering aan muziek?

Het speeldoosje uit mijn kinderkamer (ik heb het nog), een wiegeliedje. Later, met mijn hoofd vlak voor de grote Philips buizenradio in mijn ouderlijk huis, Bach, Mozart, the Beatles. ‘s Zondags Gregoriaans in de kerk. Op lange autoritten, wanneer ik tegen de zijruit leun, in het suizen van de lucht aan de buitenkant allerlei gehoorde en ook ongehoorde muziek.

Welk(e) instrument(en) bespeel je?

In het Ives Ensemble bespeel ik de klarinetten, van klein tot groot.

Welk stuk of welke componist speel je het liefst?

Ik kan niet kiezen, wil niet kiezen, en hoef gelukkig ook niet te kiezen.

Wat is er leuk aan het spelen in het Ives Ensemble?

De spelers van het Ives Ensemble zijn stuk voor stuk klankkunstenaars. Hun toewijding, intelligentie, vreugde, concentratie, werklust, liefde, precisie en energie zijn voor mij een bron van inspiratie. Ondanks een over vele jaren opgebouwde expertise in het spelen van nieuwe muziek, zijn ze in staat telkens onbevangen, als voor het eerst, een partituur binnenstebuiten te keren, op zoek naar de beste manier om de bedoelingen van de componist te verklanken. Daarin ligt voor mij de essentie van het musiceren, en daarom vind ik het een plezier en een eer om van dit gezelschap deel uit te maken.

Waar lig je wakker van?

De realiteit verandert voortdurend, en wij mensen verdragen verandering slecht. Tegelijkertijd beschikken we over geweldige capaciteiten om door verandering onze wereld te verbeteren.

Ik geloof dat in dit tijdsgewricht mensen vaak ondergeschikt worden gemaakt aan economie, aan geld. Daarom raken belangrijke zaken beschadigd, zoals zorg voor elkaar, zorg voor onze wereld, ontwikkeling, onderwijs, kunst en cultuur, sociale samenhang en (durf ik het schrijven?) naastenliefde. Ik geloof ook dat het tij zal keren. Daarom lig ik zelden wakker.

17/10/2011 - Categorieën: Uncategorized