voor artikel afbeelding aanklikken
In 2012 is het honderd jaar geleden dat de grote Amerikaanse componist en beeldend kunstenaar John Cage werd geboren. Het Ives Ensemble is al sinds jaar en dag specialist in het uitvoeren van het werk van Cage. John Snijders, oprichter, artistiek leider en pianist van het Ives Ensemble, vertelt over zijn ontmoeting met John Cage.
In 1988 was John Cage te gast bij het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, eigenlijk als vervanging voor het geplande Luigi Nono Project, dat door ziekte van de Italiaanse componist geen doorgang kon vinden. Het is misschien niet erg netjes om te zeggen, maar Nono’s ziekte bleek voor mijn muzikale ontwikkeling van cruciaal belang. Cage bezat het vermogen om, met zijn goedgehumeurde anarchistische houding, alle zekerheden onder je vandaan te slaan en je in grote verwarring achter te laten. Componisten konden na een ontmoeting met hem vaak een paar jaar nauwelijks meer aan componeren denken, maar voor mij als uitvoerder verbreedde dit eerste contact met Cage mijn muzikale horizon en ik kan wel zeggen dat mijn denken over muziek, uitvoeren, concerten en geluid in het algemeen nooit meer hetzelfde kon zijn. Om met Mauricio Kagel te spreken: ‘Iedereen is door Cage beïnvloed, ook degenen die niet door hem beïnvloed zijn.’ Bij het slotconcert van het Cage project zei hij tegen mijn toenmalige partner en medeleider van het Ives Ensemble Richard Rijnvos en mij: ‘Als je in New York bent, bel me op, ik sta in het telefoonboek, en kom langs.’ De zomer erop waren we inderdaad in New York, we keken in het telefoonboek, belden en brachten een onvergetelijke middag bij Cage door, toevalligerwijs tevens mijn verjaardag.
De laatste keer dat ik hem sprak was in juli 1992, een week of vijf voor zijn dood. Het Ives Ensemble was uitgenodigd om een concert met zijn werk te spelen in een festival in Ferrara, Italië en op goed Cageiaanse wijze lukte het agendatechnisch niet om ons concert samen te laten vallen met zijn fysieke aanwezigheid. Hij arriveerde een paar dagen later en ik besloot te wachten om hem nog eens persoonlijk te bedanken voor de compositie Ten die hij in oktober 1991 voor het Ives Ensemble had geschreven. Hij kwam samen met zijn goede vriendin, de fotografe en mecenas Betty Freeman, en hoewel broos was hij opgewekt als altijd. We spraken over de concerten die we zouden gaan geven tijdens het Anarchic Harmony Festival in Frankfurt, een verjaardagsfestival dat onverwacht zou moeten worden omgedoopt tot een In Memoriam.
Cage zag nogal op tegen alle feestelijkheden. Zoals hij eerder in een interview zei: ‘When you have celebration going on all over the world, it usually takes a year before and a year after those birthdays to get them all in. That leaves me with a year or two every five years to do my work.’ Het beste verjaardagscadeau dat je dan kan geven, bestaat uit het de kunstenaar niet lastigvallen en hem niet bij de feestelijkheden betrekken. Daarom zal ik ook van harte meedoen aan de viering van Cage zijn 100ste geboortedag met concerten in het Stedelijk Museum, het Muziekgebouw, Korzo en Durham (UK). Zijn werk is muzikaal, filosofisch, visueel en maatschappelijk onverminderd actueel en maakt hem tot een van de grootsten, niet alleen van de twintigste, maar waarschijnlijk van alle eeuwen. Ik wens iedereen de ‘happy new ears’ toe die Cage ook na zijn dood nog steeds kan uitdelen.
—
Het Ives Ensemble speelt op zaterdag 17 en zondag 18 november werken van John Cage in het Stedelijk Museum en Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Zie voor meer informatie ook ons Facebook evenement.
Maandag stond er een prachtige recensie van Feldmans Tweede Strijkkwartet in De Volkskrant, dat maar liefst vier sterren gaf aan ons concert.
Valentijn Bijvanck genietend achterin de zaal
Op 3 oktober speelden we het Tweede Strijkkwartet van Morton Feldman in het Muziekgebouw aan ’t IJ in het bijzijn van meer dan 200 mensen. Na afloop verzamelden we reacties, waaronder dit drietal:
“Ik vond Morton Feldmans Tweede Strijkkwartet door het Ives Ensemble fantastisch en ben onder de indruk van de onderneming en studie die het gekost heeft om dat zeldzame concert hier op te voeren. Echt super!”
Valentijn Bijvanck, tentoonstellingsmaker
“Fijn concert: een subtiele, vrije collage van klanken en patronen. De 5 uur vlogen bij mij om. Ik werd steeds wakkerder en bewuster. Ik realiseerde me gaandeweg dat muziek en architectuur in wezen veel gemeen hebben: de balans tussen vrijheid en structuur en tussen traditie en vernieuwing. Als architect heb ik in elk geval veel van dit werk van Feldman geleerd. Dankjewel, Ives Ensemble.”
Bastiaan Gribling, eigenaar Cityscapes Gallery
“Het concert van Morton Feldman’s Tweede Strijkkwartet in het Muziekgebouw was een bijzonder ervaring die ik niet snel zal vergeten. Wat een topprestatie om het publiek vijf uur lang geconcentreerd te laten luisteren en wegdromen tegelijk. De tijd stond even stil.”
Bas van den Broeke, communicatie-adviseur voor kunst & cultuur
Na het NRC Handelsblad en Vrij Nederland schreef dit weekend ook kunstredacteur Erik Voermans van het Parool over ons optreden van morgen, woensdag 3 oktober. Hij roept iedereen op om dan naar het Muziekgebouw te gaan voor de uitvoering van Morton Feldman’s legendarische Tweede Strijkkwartet. Geïnspireerd? Kijk dan op de website van het Muziekgebouw voor meer informatie en kaarten.
Na het NRC Handelsblad tipt nu ook Vrij Nederland ons concert in het Muziekgebouw aan ’t IJ op woensdag 3 oktober. Met een mooie typering van Morton Feldman’s vijf uur durende Tweede Strijkkwartet:
“Er valt weinig te begrijpen aan dit strijkkwartet. Het heeft kop noch staart, er ontbreekt een duidelijke opbouw, er er gebeurt zelden iets van uitzonderlijk belang. Urenlang verwennen de vier strijkers hun luisteraars met een gestage stroom van aan elkaar verwante klanken. Wie oplet, hoort veel moois. Wie af en toe wegdommelt, heeft ook een fijne avond.”
Kijk voor meer informatie en kaart op de website van het Muziekgebouw.
NRC tipt ons Feldman concert van 3 oktober aanstaande in het Muziekgebouw aan ’t IJ. “Het Ives Ensemble laat het betoverende en ruim vijf uur durende Tweede Strijkkwartet van Morton Feldman spreken als geen ander.”
We openen het culturele seizoen op spectaculaire wijze met een optreden tijdens de opening van het vernieuwde Stedelijk Museum op zaterdag 22 september en een concert met muziek van Aldo Clementi en videokunst van Marcel Duchamp in de prachtige kerk De Duif op zondag 23 september, beide in Amsterdam. De opening van het Stedelijk is helaas alleen op uitnodiging bij te wonen, maar het concert in De Duif is voor iedereen toegankelijk voor slechts 5 Euro!
Stedelijk Museum: mix van moderne muziek in het bijzijn van de koningin
Na een verbouwing van 8 jaar heropent het Stedelijk Museum weer voor het publiek. Op zaterdag 22 september vindt de officiële opening plaats in het bijzijn van koningin Beatrix. Het Ives Ensemble speelt die dag een tweetal programma’s met muziek van mensen die een relatie hebben met de collectie van het Stedelijk, zoals Marcel Duchamp en John Cage, en andere componisten die een band hebben met het ensemble en/of met beeldende kunst.
Dit concert is alleen bij te wonen op uitnodiging van het Stedelijk Museum. De feestelijke opening wordt op zaterdag 22 september wel live door de AVRO en de NOS uitgezonden. Klik hier voor meer informatie.
22 SEP in De Duif: muziek van Aldo Clementi en video van Marcel Duchamp
In 2012 speelt het Ives Ensemble op zes zondagen muziek van belangrijke naoorlogse componisten in de prachtige kerk De Duif in Amsterdam. Bij ieder concert is (video)kunst van gerenommeerde hedendaagse kunstenaars te zien.
Op zondag 23 september spelen we voor de vierde keer in De Duif. Met deze keer zes werken van Aldo Clementi en films van o.a. Marcel Duchamp. Toegang is slechts 5 Euro!
