Tijdens het concert ‘Hoe klink het kunstwerk?’ op 14 december in het Muziekgebouw spelen we o.a. het stuk Spring of Chosroes van Morton Feldman (1926-1987). Deze Amerikaanse componist had sterke banden met beeldende kunst(enaars), zowel in zijn werk als in zijn privéleven. Hij was bevriend met beroemde naoorlogse schilders als Jasper Johns en Philip Guston. Die laatste maakte een schilderij van Feldman met zijn karakteristieke sigaret in de mond. Feldman schreef later de muziek voor een kapel in Houston die is gewijd aan schilder Mark Rothko, het verstilde Rothko chapel.
Portret van Morton Feldman door Philip Guston, olie op doek, 1978
Spring of Chosroes verwijst naar een zeldzaam Perzisch tapijt, een van de andere kunst-gerelateerde passies van Feldman.
De subtiele herhalingen die zo karakteristiek zijn in de patronen van die antieke kunstvoorwerpen worden hier tot klinkend materiaal omgevormd. Feldman bracht zijn fascinatie voor kleden als volgt onder woorden:
The whole business of sounding expensive is part of the image of professional music as we know it. The expensive violin – the expensive bow, you see. Well, my approach to an instrument is finding instruments where terms like “perfection” and “imperfection” of construction are not important. The whole idea of going in tune and out of tune with more precise acoustical instruments is taken into consideration.
It was actually with my interest in nomadic oriental rugs that really made me start to use “imperfect” percussion with considerably more security. I’ll tell you how. In older oriental rugs the dyes are made in small amounts and so what happens is that there is an imperfection throughout the rug of changing colors of these dyes. Most people feel that they are imperfections. Actually it is the refraction of the light on these small dye batches that makes the rugs wonderful. I interpreted this as going in and out of tune.
There is a name for that in rugs – it’s called abrash – a change of colors that leads us into pieces like Instruments III which was the beginning of my rug idea. I wouldn’t say I actually made a literal juxtaposition between rugs and the use of instruments in Instruments III, but it made me not worry about it. I like the imperfection and it added to the color. It enriched the color, this out of tune quality. Just like I like my piano out of tune a little bit. It’s warmer.
(Bron: Chris Villars)
» Spring of Chosroes van Feldman is te beluisteren via YouTube (in twee delen).
CD-cover van Crippled Symmetry, een stuk van Morton Feldman uit 1983.
